Historia parafii

FUNDATORZY KOŚCIOŁA czyli WE WŁADANIU OSSOLIŃSKICH.

W 1750r. Niwiski weszły w posiadanie Adama Kolumny Siennickiego, kasztelana liwskiego. Kolejną właścicielką była córka Adama, Teresa kasztelanka liwska, którą poślubił Józef Ossoliński, chorąży mielnicki i liwski. Przez krótki okres czasu właścicielem był Ignacy Ossoliński, biskup kijowski. Władysław Wężyk w “Kronice rodzinnej” nadmienia:

 Kazimierz Ossoliński, syn założyciela toporowskiego domu, wróciwszy w roku 1758 z lunewilskiego dworu, skąd po trzechletniej służbie przy królu Leszczyńskim jako kapitan kawalerii wojsk jego powracał, nie zastał już ojca swego, a brat starszy Kazimierza, będący biskupem, w swych dobrach Niewiskach o mil kilka położonych od Toporowa przebywał. (…)   

Z woli biskupa Niwiski trafiły do rąk Franciszka, syna wspomnianego podkomorzego mielnickiego mielnickiego Kazimierza Ossolińskiego, herbu topór i wnuka hrabiego Józefa Ossolińskiego z Tęczyna , założyciela siedziby Toporów k. Łosic. Władysław Wężyk, syn późniejszego właściciela Toporowa wspomina:

Franciszek do lat młodzieńczych doszedłszy w 1776 roku oddanym został do kadetów królewskich w Warszawie. (…) Wkrótce po powrocie do domu pana Franciszka umarł stryj jego a brat podkomorzego, ksiądz biskup Ossoliński, i zapisał synowcowi Niewiski, majątek piękny z Siedlcami Ogińskich graniczący. Pan podkomorzy objął rząd nad tym majątkiem i administrował nim przez rządcę ze swego ramienia. Wkrótce też wrócił do domu z Korpusu Kadetów pan podkomorzyc Franciszek z rangą chorążowską w wojsku. Przed dwoma laty spotkał go był także smutny wypadek. Gdy kadeci odbywali przy dowódcy swoim, księciu Czartoryjskim, musztrę ogniową, po skończeniu tejże komenderujący oddziałem, w którym był gefrejterem pan Franciszek Ossoliński, polecił tym, których broń nie wypaliła była razem z innymi, oddalić się na bok i wystrzelić przed powrotem do koszar. Jeden kadet korzystając z tego nabił na żart broń swoją na nowo i lasztok zostawiwszy w lufce tak wymierzył do słupka, że się lasztok odbił, a zwracając się ku strzelającemu przeszył żołądek obok stojącemu Ossolińskiemu. Ponieważ tenże był jeszcze na czczo, żelazny stempel nie przeszył mu szczęściem wnętrzności i mógł on być wykurowany z tej rany, która zawsze przecież już od lat dwóch (jak mu się to przytrafiło) nie mogła być zupełnie zagojoną i nie pozwalała mu wojskowo służyć.Owa rana odegra w przyszłości raz jeszcze tragiczną rolę w rodzinie Ossolińskich i to w kontekście majątku Niewiski, a raczej rozliczeń z jego dochodów. 

Owa rana odegra w przyszłości raz jeszcze tragicznie zaważy na losach rodziny Ossolińskich, o czym napisze Władysław Wężyk w  swojej “Kronice rodzinnej”:

Trzeci wypadek, wydarzony w parę lat po powrocie pana Fraciszka do domu, był trzecim aktem zaczętej od lat kilku tragedii, po którym wiele innych miało się z koła fortuny wywinąć. Pan podkomorzy (Kazimierz) był od pewnego czasu w bardzo cierpkim humorze, czy to z przyczyny zdrowia, czy z niesmaków domowego pożycia. Łajał sługi, nudził się w domu, niechętnie widywał gości, surowo się bardzo obchodził z dziećmi. Że zaś syn Franciszek w częstszych był z nim stosunkach od córek, będących pod bezpośrednią matki jurisdikcją, zły humor ojca miał się zemleć na nim.

Znalazła się do tego okazja. Podstarości z dóbr niewiskich, do pana Franciszka należących, przywiózł do Toporowa czynsze z młynów i dochody z innych gospodarskich źródeł. Pan podkomorzy kazał synowi przeliczyć przy sobie przywiezioną sumę. Liczył pan Franciszek pieniądze właściwie jemu się należące, a z których on przecież miał dostać tylko pewną cząstkę. Podkomorzy chodził po pokoju, a że mu od kilku dni i pedogra dokuczać zaczęła, podpierał się swoją trzciną. Pan Franciszek przeliczywszy ową pieniężną kwotę uwiadomił ojca o wypadku z dodawania przez niego uskutecznionego pochodzącym.

Wypadek ten nie zgadzał się z cyfrą podaną przez podstarościego. Niecierpliwiący się łatwo podkomorzy zarzucił synowi pomyłkę w liczeniu; syn odrzekł z uszanowaniem (raz jeszcze przejrzawszy leżące pieniądze), że jest pewien swego. Ojciec utrzymywał ciągle, że się syn, a nie podstarości pomylić musiał. Syn otwierał usta, aby bronić swego zdania, czym jeszcze więcej zniecierpliwiony ojciec, upatrując w tym uchybienie winnemu posłuszeństwu rodzicom (a zapewne chorobliwy stan zdrowia jego na to wpływał), zawołał z gniewem:
— Waćpan jesteś do niczego, kiedy i liczyć nie umiesz.
Zejdź mi waść z oczu natychmiast!
A gdy syn wstający z swego miejsca jeszcze się chciał tłumaczyć, podkomorzy szturchnął go laską, ale bez namysłu to robiąc, miejsca nie wybierał — i trafił go w żołądek.
Zapłoniony wstydem dorosły już mężczyzna, zaszczycony obywatelskim urzędem i wychowany w Korpusie Kadetów, przejęty głęboko wyobrażeniami czci, jaką człowiek winien człowiekowi, udał się do swego pokoju i w rozpaczy, poruszony do najgłębszego zbyt surowym obchodzeniem się ojca, widzący w najczarniejszych kolorach los swój obecny i przyszły, zamyślał o odebraniu sobie życia.

Ale Opatrzność nie dozwoliła mu spełnić na sobie tak zbrodniczych zamiarów. Otworzona rana zadana mu przypadkiem w Korpusie Kadetów sprawiła tak raptowne osłabienie upływem krwi spowodowane, że pan Franciszek zaległ łoże. Parę dni nie schodząc na pokoje, przez obrażonego ojca do siebie przywoływanym nie był. Podkomorzyna tylko przez ten czas wyrzucała gorzko podkomorzemu, że Franciszka do rozpaczy przyprowadza, gdyż więcej go od innych dzieci lubiła.

Dnia trzeciego kredencerz Marek przyszedł oświadczyć w sekrecie pannom podkomorzankom, że pan Franciszek wydawał się bardzo niebezpiecznie słabym, a przelęknione podkomorzanki uprosiły szafarki Gołębiowskiej, aby się wstawiła do pani podkomorzyny i skłoniła ją posłać po doktora Appel do Biały.

Ale już było poniewczasie. Wzburzona krew młodzieńca zaszczepiła zjadliwą gangrenę w ranę jego. W kilku dniach skonał nieszczęśliwy Franciszek, spoglądając granatowym obliczem, konwulsjami przekrzywionym, na otaczające łoże jego macochą i przyrodnie siostry. Podkomorzy, blady i niemy jak nieboszczyk, chodził po swojej komnacie nie będąc w stanie zebrać myśli ani łzy uronić. W kilka godzin po skonie pana Franciszka przybył wezwany doktor Appel — obecnie już tylko podkomorzynie potrzebny. Dotknięta pleurą, zawezwała ona do swego łoża podkomorzego. Chociaż przewidujący gorzkie wyrzuty od małżonki swojej, podkomorzy, wróciwszy już do zwykłej sobie względem niej potulności, udał się na wezwanie.

Wchodził do komnaty żony właśnie wtedy, kiedy krew czarna jak smoła płynęła z rąk i nóg tejże w obszerną salaterkę. Podkomorzym cisnęła na męża piorunującym okiem, a kto by widział jej oblicze w tej chwili, za pochodzącą z rodu Sforzów lub Medycis mógłby ją uważać.
— Ile tu kropli krwi wypłynęło z twojej przyczyny — zawołała na męża grobowym głosem podkomorzym

— niech się tyle nieszczęść na ciebie i na ród twój zleje, zabójco swego własnego syna!
Zwykle rumiana i nieco obwisła twarz podkomorzego więcej jeszcze zbladła w tej chwili. Nie odpowiedziawszy żonie ani słowa, zaczął się do drzwi cofać i wyszedł spiesznie, zatrzaskując je za sobą, aby przygłuszyć przekleństwa, które na niego miotała.
Doktor Appel, uspokoiwszy nieco podkomorzynę, udał się potem pocieszać podkomorzego i pomagać kapelanowi w niektórych przygotowaniach do pogrzebu pana Franciszka, któren pogrzeb bez żadnej okazałości i tylko przy asystencji kilku okolicznych duchownych się odprawił.  Od chwili zgonu syna już ani razu podkomorzy żonie ani nikomu się nie sprzeciwił, a i zdrowie jego coraz więcej szwankować zaczęło.  

Dokumenty potwierdzają, że w 1783r. wieś była we władaniu Franciszka Ossolińskiego. Po jego śmierci kuratelę nad Niwiskami, w latach 1787 – 1796 miał jego ojciec podkomorzy Kazimierz Ossoliński  Kazimierz Ossoliński w pierwszych latach panowania Stanisława Augusta pułkownikiem wojsk jego, a wkrótce podkomorzym ziemi mielnickiej kreowany, w obywatelskiej służbie krajowi się wysługując, w ciągu obfitego w nieszczęśliwe wypadki dla kraju panowania Stanisława Augusta ani z królem, ani przeciwko królowi nie trzymał.

Król często mu czynił propozycje podchlebne i orderami obdarzał, przecież nauczonego doświadczeniem króla Leszczyńskiego o niestałości podstawy, na jakiej spoczywał tron polski, do dworu swego nie przyciągnął, a w stolicy rzadko bardzo go także widywał, gdzie najdłużej Ossoliński raz tylko przy schyłku życia swojego, podczas Czteroletniego Sejmu, przebywał, w tymże sejmie zasiadając. Pożycie obywatelskie pana podkomorzego było więc dość spokojne, gdyż nie piął się do dworskich zaszczytów, a z trwonionego grosza publicznego nie chciał korzystać. O pożyciu domowym jego tyleż powiedzieć nie można.
Z pierwszej żony (z Cieszkowskich) pozostał mu był syn Franciszek i córka Elżbieta, którą wydał za starostę Kuczyńskiego; z drugiej żony nie miał potomstwa, a z trzeciej Antoniny z Butlerów miał cztery córki: Teresę, Apolonią, Mariannę i Teklę.
Chociaż pan podkomorzy był dość żywego temperamentu i, wojskowo sługując, był zdolnym do komendy, przecież nierównie żywsza ostatnia pani podkomorzyna (z Butlerów) umiała go zawojować i dominium przy sobie utrzymała. Rządziła ona absolutnie, nie ukrywając się z tym zupełnie, a nie mogący się otrząsnąć z jej władzy i obawiający krzyków i swarów podkomorzy, musiał ją znosić tak, jak Zygmunt Stary znosił Bonę, chociaż mu nieraz dopiekła. Przecież nie mogąc władać żoną, surowość swoją dzieciom przynajmniej okazywał, a te ostatnie, bardzo surowo także przez matkę chowane, z obu stron musiały się obawiać nieustannie. Córka z pierwszej żony, jako starsza od innych dzieci, poszła najpierwej za mąż, ale będąc słabowitą zeszła wkrótce z tego świata bez potomstwa. (W. Wężyk, “Kronika rodzinna”)

W 1787 r. Kazimierz i Antonina Ossolińscy ufundowali kościół w Niwiskach.  Od 1803 -1848 Niwiski należały do Apolonii z Ossolińskich Rudzińskiej, trzeciej z czterech córek wspomnianego podkomorzego Kazimierza Ossolińskiego i Antoniny z Butlerów. Jej historia kolejny raz potwierdza, że dzieje rodziny fundatorów niwiskiej świątyni mogłaby posłużyć za kanwę niejednego filmowego scenariusza. Władysław Wężyk krótko charakteryzuje siostry, w tym kolejną właścicielkę Niwisk:

Żadna z nich piękną nie była, chociaż trzecia z porządku, Apolonia, dość wysmukła i biała, pomimo wydatnych rysów (po matce odziedziczonych) za przystojną uchodzić mogła.  (…) Znalazł się w ciągu tego pobytu konkurent o rękę panny podkomorzanki Apolonii, a tym był przybyły niedawno z zagranic pan wojewodzie Rudziński, starosta nurski, pan dóbr kałuszyńskich i innych, z francuska się noszący, pyszną landarą a sześcioma siwymi końmi wożony.

Chociaż dosyć młody i przystojny, nie podobał się przecież pannie Apolonii. Przymioty umysłu jego nie były wprawdzie świetne, podróże za granicą powierzchownie go tylko w koronkowe mankieciki i żaboty przyozdobiły, a niezbyt przenikliwy dowcip i słaba wola, każdemu zręczniejszemu powodować się dająca, nie były przymiotami czyniącymi z wójewodzica niepospolitego młodzieńca! Ale na osądzenie tego braku wewnętrznego, jakiego gładka twarz, piękne ubranie i bogate ekwipaże nie mogły zastąpić w wojewodzicu, trzeba było bystrzejszej i wykształceńszej osoby od panny Apolonii. Zdaje się więc, że czuła odrazę od pana starosty z powodu, że się poczuwała do jednego z dwóch mężczyzn widywanych na dworze rodzicielskim: albo do pana Wyrzykowskiego, rządcy i plenipotenta Ossolińskich, albo do księdza kapelana, któren karząc ją równie jak i inne podkomorzanki, przecież więcej się nią niż innymi siostrami zajmował i najstaranniej grać na klawikordzie wyuczył. (…)

Postanowienie rodziców względem zamężcia panny Apolonii z imć panem wojewodzicem nie mogło tak łatwo przyjść do skutku, a to z powodu oporu tej ostatniej. I groźby matki, i nakłaniania ojca, i posty, i pokuty, i plagi nawet przez księdza kapelana zadawane nie mogły skłonić panny Apolonii, coraz smutniejszej, ale i zaciętszej w oporze. Pan wojewodzie, idąc za poradą swojej rodziny i utwierdzony przy tym w swoim zamiarze względem panny Apolonii przez jej rodziców, nie przestawał konkurować. Oświadczył się wreszcie przez pana kasztelana Ossolińskiego i, pomimo że odpowiedzi z ust panny nie otrzymał, przez rodziców został przyjęty.

Dzień ślubu przeznaczony został na 1 września 1791 roku, a czas poprzedzający tę epokę był użytym przez panią podkomorzynę na wygotowanie sutej wyprawy dla córki. Panna Apolonia, samą jedną ze wszystkich sióstr w domu rodzicielskim zostawszy, nie miała nawet na czyim łonie łez wylać swoich. Sprzeciwiać się stanowczej woli matki było niepodobnym! W skłonieniu ojca na swoją stronę pokładała ona jeszcze nadzieję. Ale i tu się zawiodła, bo pan podkomorzy przyjechawszy ze stolicy po ogłoszeniu Konstytucji 3 maja, w kilka niedziel przed ślubem, odpowiedział na nalegania córki, że taka jest jego żony i jego wola, a że tylko jej szczęście mając na celu, nie mogą rodzice pobłądzić, a wola rodzicielska jest wolą z Nieba dla dzieci.

Wznosiła Apolonia modły do Boga, aby tę wolę przemienił, ale, z Bogiem przez księdza kapelana nawykła rozmawiać, nie znajdowała nawet wyrazów. Łzy jej przecież za nie stały! Lecz namiestnik Nieba na ziemi, ksiądz kapelan, kazał jej spełnić śluby z wojewodzicem. Przystała na to wreszcie, ale zdrowie jej widocznie cierpiało, a głęboki smutek i złowieszcze roztargnienie w rysach oblicza i w oczach jej się malowało.
Na ślub z większym panem zjechali się do Toporowa liczniejsi goście z okolicy i ze stron odleglejszych. Koni, powozów, hajduków snuło się bez liku po pałacowym i po folwarcznym dziedzińcu. W poranek niedzielny dnia 1 września zgromadzone towarzystwo oczekiwało na pannę młodą w bawialnej sali. Ksiądz sufragan czekał, aby go zawezwano do ołtarza w pałacowej kaplicy przygotowanego. Przytomni goście byli po większej części, jako to panowie Ossolińscy, pan wojewoda Rudziński i syn jego, pan młody, jako też i inni przybyli ze stolicy, we francuskim, dworskim stroju przybrani. Pan podkomorzy, także we francuskim stroju, przywdział był gwiazdę Św. Stanisława i wstęgę.

Panowie Kuczyńscy, Niemirowie i wielu innych znacznych obywateli z okolicy było w kontuszach i przy karabelach. Ale był też w kontuszu i pan starosta Szydłowski z Repek, jako kuzyn Kuczyńskich, ergo i Ossolińskich, zaproszony, ale krzywo przez swoich i obcych widziany, a i przez pokojową służbę pilnowany, gdyż miał ten zły nałóg, że czy w gościnie, czy w sklepie brał do kieszeni świecące się albo drogie przedmioty, np. łyżki, tabakierki, zegarki itp. Krewni zaś jego i służba musiała potem (o ile to spostrzegła) odnosić zabrane przez pana starostę rzeczy.

Tym nieszczęśliwym nałogiem wytłumaczyć można tylko, że brał pieniądze i starostwa od Moskali. Ale mówiąc nawiasem, dwa razy spotkał go za to wielki afront, bo w 1794 roku ledwo nie został in persona powieszony w Warszawie, bo w efigii to dopełniono, a w lat kilkanaście później nie mniej obelżywa go rzecz spotkała, bo gdy się upomniał od cesarza Aleksandra o wypłacenie mu zaległego żołdu od Moskwy i o kontynuowanie tegoż nadal, cesarz mu kazał odpowiedzieć, że za co on i jego poprzednicy płacili jako cesarze rosyjscy, karać winni jako królowie polscy. Pan starosta więc jak zmyty więcej się z pensją nie obaczył, co go bardzo bolało, bo do kruszcu miał pociąg wielki.

A był też na tym ślubie i ów pan chorąży Kuczyński, do którego gdy w rok później przybył pułkownik kozacki od Ingelsztroma, aby na nim wymóc, że się da na wyborach posłem na zły sejm grodzieński wybrać, takiego kozakowi wypłatał figla, że go spoiwszy (Kuczyńscy bowiem pili z prapradziada) wyperswadował mu, że on, Kuczyński, posłem dla słabości zdrowia (a miał piersi jak mur klasztorny) być nie może, ale jeżeli chodzi o partyzanta dla najjaśniejszej jejmości carowej, to on jej najlepszego sprokuruje, bo tak zrobi między szlachtą, że jego (pułkownika kozackiego) posłem wybiorą. Kozak głupi przystał na to, a pan chorąży tak z niego zażartował, że go szlachta posłem
obrała, za co, gdy wrócił anonsować z radością i pośpiechem Ingelsztromowi tę dobrą nowinę, dostał od niego dobrze w papę kilka razy i nogą w tylną część ciała.
Gdy tak zgromadzeni goście oczekiwali na pannę młodą, ona przez okno swego pokoju od ogrodu położonego wyglądała na Leosię, którą panna Pinalska posłała do ogrodu po kwiatki, jeszcze gdzieniegdzie pomimo skwarnego lata się na grzędach znajdujące. Panna Apolonia była już ubraną w godowej sukni z francuskiej materii, na której na dnie białym były haftowane bukiety. Miała już welun na głowie, ale lśniące się spod niego zapłakane oczy w przeraźliwy sposób wpatrywały się nieruchomo w jedno miejsce, nic nie widząc i na nic nie patrząc. Wróciła Leosia, panna Pinalska ubrała podkomorzankę w przyniesione kwiaty i zaprowadziła ją aż do drzwi bawialnej sali, bo panna Apolonia tak szła, jakby nie mogła znaleźć drogi. Pani podkomorzyna dała zaraz znać księdzu sufraganowi, że ceremonia może się zacząć, a ruch krzeseł przytłumił uwagi pokątnie czynione nad bladością i obłąkanym wzrokiem panny młodej.
Ceremonia odbyła się jak zwykle, tylko że pomimo szczupłej obszerności domowej kapliczki mało kto słyszał głos podkomorzanki, a ci, co jej zajrzeli w oczy, gdy wracała od ołtarza, uważali, że ani jednej łzy w jej suchym spojrzeniu nie było.

Podkomorzyna odprowadziła zaraz nową panią starościnę do jej panieńskiego pokoju pod pozorem, aby się inaczej przebrała do obiadu, na któren dopiero powrócić do gości miała. Panna młoda, wróciwszy do siebie, padła na kanapę jak nieżywa, a przemawiająca do niej panna Pinalska, widząc, że jej nie odpowiada, przelękłszy się poszła dać znać o stanie jej zdrowia pani podkomorzynie, która jej poleciła zostawić panią starościnę Rudzińską samą przez parę godzin.
Co przez ten czas biedna Apolonia myślała i robiła, nikt odgadnąć nie jest w stanie. Gdy panna Pinalska powróciła znowu ją ubierać do obiadu, pozwoliła jej odpiąć welun i włożyć na siebie inną suknią, ale gdy to uskuteczniła, kazała jej się oddalić. Usłuchała rozkazu i wyszła. Lecz pokrótce przyszedł kamerdyner podkomorstwa dawać znać, że już goście siedzą przy stole i na pannę młodą tylko czekają.
Zapukał do drzwi, a gdy nikt się nie odzywał, wszedł z panną Pinalską do pokoju panny podkomorzanki. Z zadziwieniem spostrzegli w nim tylko porozrzucane jak gdyby umyślnie po ziemi suknie i podarte atłasowe szmaty. Panny podkomorzanki nigdzie widać nie było. „Jezus Maria Józef!” — zawołali razem kamerdyner i panna Pinalską postrzegając pannę Apolonią z rozdartymi szaty i na wpół bez szat prawie siedzącą w kominie, z roztarganymi włosami. Patrzała się im przeraźliwie w oczy, a gdy się do niej zbliżyli, zawołała na nich wrzaskliwym głosem:
— Nie rusz, wasser kanalia, bo sto nahajów po podkomorsku dostaniesz! Rym a rym z pistoletu!

Panna Apolonia dostała pomieszania zmysłów, niczym nie wyleczonego, albo jak medycy później utrzymywali, została w mózg tkniętą paraliżem W pierwszym przestrachu, na ten okropny widok furiackiej wariacji w młodej osobie i to w dzień jej ślubu, panna Pinalską i kamerdyner uciekli z pokoju, z czego korzystała obłąkana, aby roztworzyć drzwi i wylecieć do ogrodu, po którym biegać w różne strony zaczęła.
Kamerdyner poszedł szepnąć słówko panu i pani, a panna Pinalską, zwoławszy pokojówki, zaczęła gonić po ogrodzie naszą panią starościnę w tak nieprzystojny sposób w dzień ślubu przybraną.  Goście pomiarkowali, że coś zaszło ważnego w domu, bo pan podkomorzy zbladł i zachwiał się, a pani podkomorzyna zaczerwieniała się aż po oczy, tak jak gdyby ją miała dotknąć apopleksja. Podkomorzyna, znalazłszy przecież dosyć przytomności, aby oświadczyć gościom, że córka jej zasłabła, kazała córce swojej pani miecznikowej zastępować siebie przy stole, a sama udała się do panieńskiego pokoju, gdzie też za nią wkrótce i pan podkomorzy pośpieszył, kazawszy się zastąpić przy gościach panu miecznikowi.

Uczta weselna bez panny młodej i bez gospodarzy trwała przez godzin kilka, z początku nieco ponura, a później dosyć ochocza. Najdłuższą fizjonomią miał pan starosta, a ojciec jego, pan wojewoda, kręcił się na stołku jak gdyby na rozpalonym żelazie.  Daremnie pan miecznik, nie wiedzący o rzeczywistym wielkim nieszczęściu, jakie spotkało rodziców jego żony, wesoło dodawał gościom animuszu i wznosił wiwaty; pan wojewoda odpowiadał mu z roztargnieniem, jak gdyby jaki afront dla swego domu przeczuwał. Przy końcu obiadu wrócili podkomorstwo; on, zwykle jak rydz czerwony, dziś był blady jak chusta, a śniadawa zaś twarz pani podkomorzyny czerwoną była.  Pani podkomorzyna oświadczyła półgłosem siedzącej na pierwszym miejscu wpośród dam księżnie Ogińskiej, że pani starościna Rudzińska położyła się w łóżko i że zapewne dni kilka gorączkę mieć będzie, ale że niebezpieczeństwa nie ma.  Na tym zapewnieniu, przez gospodynią damom udzielonym, musieli poprzestać goście, a po kilku wzniesionych wiwatach przez pana chorążego Kuczyńskiego na cześć gospodarstwa, na ozdrowienie panny młodej i na cześć dam obecnych powstano od stołu.

Goście bliżej mieszkający zaczynali przemyślać o powrocie do domu. Ci, co przybyli z dalszych stron, nie wiedzieli, co z sobą zrobić Jedna z dam, ciekawsza obcych niż swoich interesów, kazała się wywiedzieć swojej garderobianie o szczegółach słabości panny młodej. Tej udało się prawdę wyśledzić, a wkrótce rozeszło się od ucha do ucha, że panna młoda dostała furiackiej wariacji!  Na wieść tę goście, nie spodziewając się już weselnych tanów i wiwatów, powynosili się co do jednego. Podkomorstwo zanadto byli zajęci swym nieszczęściem, by się martwić tym odstręczeniem. Ale miecznik rozpaczał w duszy, że się nie widział w możności zatrzymania ogólnego popłochu. Goście, przejeżdżając przez most na grobli, pomiędzy dwoma stawami będącej, rzucali raz jeszcze okiem na oświecony dom toporowski i odwracali się od niego z pośpiechem jako od miejsca nieszczęść, a świadomsi szczegółów mieszkającej w nim rodziny się tyczących, przypominali nagłą i tak wczesną śmierć podkomorzyca Franciszka, podkomorzanki Tekli w klasztorze, jako też zmuszone wstąpienie do klasztoru brygidek w Lublinie podkomorzanki Marianny.

Pan wojewoda, oświadczywszy podkomorzynie, że jej nie chce sprawiać subiekcji swoją bytnością w chwili tak przykrej, wyjechał ze swoim synem, panem starostą, do Kałuszyna, dóbr swoich.  Wyjeżdżając z bramy pałacowej rzekł te słowa do syna:
— No! Niedobrze się stało! Będą o nas mówić po kraju całym, a waćpana mężem wariatki przezwą. A masz też waść przecie intercyzę ślubną, w której gwarantowaliście sobie dożywocie? Blady i pomieszany starosta kiwnął głową na znak potwierdzenia, a powóz ich potoczył się dalej i wkrótce zniknął wśród nocy jesiennej. Najboleśniej uczuł nieszczęście swoje pan podkomorzy, gdy po odjeździe gości udał się do komnaty żony swojej, w której nikogo nie zastał. Stanęła mu przed oczyma ta okropna chwila, w której podkomorzym, krew z jej żył wypuszczoną wskazująca, rzuciła na niego i na ród jego cały okropne przekleństwo. Wzdrygnął się pomimowolnie, przeżegnał i poszedł zamknąć w swoim pokoju. Od czasu tego okropnego ślubu pan podkomorzy zatopił się w religijnym rozpamiętywaniu i napisał testament, którym obdarowywał zaległymi podatkami włościan swoich, obdarzał komorników i komornice biedne, uposażał zasłużonych dworskich i na różne klasztory na 4000 mszy świętych za swoją duszę rozpisał, innymi jeszcze wieczystymi zapisami je obdarzając.
Pani starościna Rudzińska została w Toporowie przy matce, a przywołany do niej lekarz, udzielając jej swojej pomocy, nie robił nadziei ozdrowienia. Podkomorstwo smutnie żyli w Toporowie, mając jedno tylko przy sobie dziecko z dość licznej familii, jaką ich Bóg obdarzył, i to dziecko widząc w tak okropnym stanie pogrążone, po części z własnej ich przyczyny. Pan miecznik Kuszell zawiadomił rodziców swojej żony, że Bóg mu dał drugiego syna, którego nazwał Michałem. Żył on z żoną dość szczęśliwie, chociaż z potulnością wrodzoną musiał często ulegać impetyczności jej charakteru, którą to impetyczność, po matce odziedziczoną, gruntowniej pojęte wychowanie nie uskromiło.

W rok potem pani miecznikowa powiła córkę, którą ochrzczono imieniem Karoliny. Wkrótce po urodzeniu się tejże pan podkomorzy, od ślubu panny Apolonii w samotności żyjący, zapadł ciężko na zdrowiu; z nikim widywać się nie chciał, nie pytał nawet o sprawy krajowe wówczas się ważące pod Zieleńcami i Dubienką i po kilkumiesięcznej chorobie przeniósł się do wieczności. Pani podkomorzyna została samotna, bez tych wszystkich, którzy otaczali ją w ciągu życia. Obecność panny Apolonii w Toporowie, zamiast co by mogła być w innych okolicznościach osłodą i pociechą dla matki, wywierała na nią podobne wrażenie temu, którego doświadcza rolnik patrząc na wierzeje niedopalonej stodoły, której pożar sam wzniecił przez naganną nieostrożność lub uniesienie namiętne, do szkodzenia samemu sobie przywodzące. Pani miecznikowa Kuszell, druga córka podkomorzyny, sprowadziła się była do Toporowa i osiadła przy matce, aby rozrywać jej samotne chwile. Ale podkomorzyna utrącała co dzień wrodzoną energię swego charakteru; przesiadywała ciągle w swojej komnacie lub z zastępcą zmarłego niedawno na suchoty księdza kapelana, z ojcem reformatem z Biały będącym jej spowiednikiem, na kolokwiach o rzeczach tyczących się sumienia czas przepędzała.

W 1803 roku patronat nad kościołem objęła Apolonia z Ossolińskich Rudzińska, po niej Julian Kuszell. Następnie Julia z Kuszllów Przanowska a wraz z nią Stanisław Przanowski.

Do obowiązków osoby sprawującej patronat nad kościołem należało m. in.: wspomaganie finansowe i materialne parafii oraz zajmowanie się sprawami kościoła. Patronom parafii przysługiwało również prawo zgłaszania kandydata na nowego proboszcza, gdy poprzedni został przeniesiony lub zmarł. W ten sposób księża byli uzależnieni od swoich kolatorów.

Od 1850r. Niwiski należały do Juliana Kuszla, a potem jego córki Julii Kuszel (do 1927 r.). Po niej właścicielami Niwisk byli Stanisław Przanowski i Aleksandra Tyborowska. Ostatnią właścicielką była Jadwiga z Tyborowskich Wysocka do 1945r.